ค้นหาข้อมูล คลิก!ประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ บุคคลสำคัญ ประเทศและทวีป >>
ภูมิศาสตร์ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ประกอบด้วย 11 ประเทศ มีลักษณะภูมิอากาศแบบร้อนชื้น ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก จึงทำให้ภูมิภาคนี้เป็นแหล่งอาหารสำคัญของโลกและเป็นแหลางวัตถุดิบสำคัญในการแปรรูปการเกษตรและอุตสาหกรรม แต่ประชากรภาคการเกษตรซึ่งเป็นประชากรส่วนใหญ่ของภูมิภาคยังมีฐานะยากจนและขาดความรู้ ในด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติลดปริมาณลงอย่างรวดเร็ว
ลักษณะทั่วไปของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ประกอบด้วยดินแดนต่างๆ 11 ประเทศ ซึ่งได้แก่ ประเทศไทย บรูไนดารุสซาลาม กัมพูชา อินโดนีเซีย ลาว มาเลเซีย พม่า ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ เวียดนามและติมอร์-เลสเต
สภาพแวดล้อมทางกายภาพของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ทำเลที่ตั้งและอาณาเขต
ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตั้งอยู่ทางซีกโลกตะวันออกและทางตะวันออกเฉียงใต้ของทวีปเอเชีย โดยทางด้านทิศเหนือติดประเทศจีน ทิศตะวันออกติดมหาสมุทรแปซิฟิก ทิศใต้ติดมหาสมุทรอินเดีย และทิศตะวันตกติดประเทศอินเดีย และบังกลาเทศ โดยตั้งอยู่ประมาณระหว่างละติจูดที่ 10 องศาใต้ถึงละติจูดที่ 28 องศาเหนือ และระหว่างลองจิจูดที่ 92 องศาตะวันออกถึง 141 องศาตะวันออก ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีพื้นที่ แบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนที่เป็น ภาคพื้นทวีปและส่วนที่เป็นหมู่เกาะ ส่วนที่เป็นภาคพื้นทวีปเป็นพื้นแผ่นดินใหญ่อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของทวีปเอเชีย ประกอบด้วยประเทศไทย สหภาพ พม่า ลาว เวียดนาม กัมพูชา บางส่วนของประเทศมาเลเซีย ส่วนที่เป็นหมู่เกาะ ได้แก่ ประเทศฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย บรูไน สิงคโปร์ บางส่วนของประเทศมาเลเซีย และประเทศติมอร์-เลสเต
ลักษณะภูมิประเทศ
ลักษณะภูมิประเทศของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จำแนกได้ดังนี้
- บริเวณทิวเขาและที่ลาดเชิงเขา ทิวเขาในภูมิภาคนี้มีลักษณะการวางตัว 3 รูป แบบใหญ่ คือ วางตัวในแนวทิศเหนือ ใต้ เช่น ทิวเขาด้านตะวันตกและตอนกลางของภูมิภาค คือสหภาพพม่า และทิศตะวันตก กับภาคเหนือของประเทศไทยและลาว ส่วนด้านตะวันออกของภูมิภาคจะมีการวางตัวในแนวตะวันออก-ตะวันตก
- บริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำ เป็นพื้นที่ราบหรือค่อนข้างราบที่เกิดจากการทับถมของตะกอนจากแม่น้ำ พบอยู่สองฝั่งของแม่น้ำ หากแม่น้ำมีขนาดเล็กจะพบพื้นที่ราบมีขนาดเล็ก บริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำเป็นแหล่งที่ตั้งของชุมชนและเป็นแหล่งการเกษตรที่สำคัญของภูมิภาค
- บริเวณที่ราบชายฝั่งทะเล บริเวณนี้ประกอบด้วยพื้นที่สามลักษณะ ลักษณะแรก คือ บริเวณที่เป็นหาดทรายที่เกิดจากการทับถมของทรายจากการกระทำของคลื่นในทะเล
พื้นที่ลักษณะที่สอง คือ บริเวณพื้นที่ที่เป็นดินเลน มักจะพบป่าไม้ธรรมชาติ เช่น ป่าโกงกาง ป่าจาก เป็นต้น ซึ่งมีความสำคัญต่อระบบนิเวศเป็นอย่างยิ่ง บริเวณที่ราบชายฝั่งทะเลพบได้ทั่วไปในประเทศที่มีอาณาเขตติดทะเล พื้นที่ลักษณะที่สาม คือ พื้นที่ที่อยู่ห่างจากชายฝั่งทะเลที่เป็นหาดทรายหรือหาดเลนเข้าไปในแผ่นดิน เป็นพื้นที่ค่อนข้างราบลอนลาดที่เกิดจากการทับถมของทรายหรือเกิดจากการผุพังของหิน จนกลายเป็นที่ลอนดอน
- บริเวณหมู่เกาะ ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ประกอบด้วยเกาะขนาดใหญ่และขนาดเล็กมากมาย ประเทศที่มีหมู่เกาะจำนวนมาก ได้แก่ ประเทศอินโดนีเซีย มีเกาะมากกว่า 13,000 เกาะ ประเทศฟิลิปปินส์มีเกาะประมาณ 7,000 เกาะ
ลักษณะภูมิอากาศและพืชพรรณธรรมชาติ
- ลักษณะภูมิอากาศ ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีลักษณะภูมิอากาศแบบร้อนชื้นหรือเขตร้อน ซึ่งแบ่งออกได้เป็นสองลักษณะคือมีสภาพภูมิอากาศชุ่มชื้นในฤดูฝนและแห้งแล้งในฤดูแล้งอย่างชัดเจน และอีกลักษณะหนึ่ง คือ มีฝนตกชุ่มชื้นเกือบตลอดทั้งปี เนื่องจากภูมิภาคนี้ตั้งอยู่ในบริเวณเส้นศูนย์สูตร ดังนั้นจึงมีอุณหภูมิเฉลี่ยรายวันหรือรายเดือนสูงสม่ำเสมอเกือบตลอดทั้งปี
สำหรับประเทศที่เป็นหมู่เกาะจำนวนมาก ได้แก่ ประเทศอินโดนีเซียและฟิลิปปินส์นั้น จะได้รับอิทธิพลจากลมทะเลและพายุแบบต่างๆเกือบตลอดทั้งปี จึงทำให้มีฝนตกชุก ยกเว้นบางบริเวณที่อาจจะมีอากาศแห้งแล้งได้บ้างเป็นระยะเวลาสั้น เช่น ทางตะวันออกของเกาะชวา ประเทศอินโดนีเซีย สำหรับประเทศฟิลิปปินส์พายุไต้ฝุ่นซึ่งมีทั้งความเร็วลมสูงและปริมาณน้ำฝนมาก พัดผ่านประเทศเป็นจำนวนมากกว่า 10 ลูก ดังนั้นจึงได้รับผลกระทบที่รุนแรงจนเกิดภัยธรรมชาติเป็นประจำทุกปี
- ลักษณะพืชพรรณธรรมชาติ เนื่องจากภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตั้งอยู่ในเขตภูมิอากาศแบบร้อนชื้น อุดมสมบูรณ์ไปด้วยป่าไม้และทุ่งหญ้านานาชนิด แต่ในปัจจุบันพื้นที่ป่าไม้ได้ลดลงอย่างรวดเร็ว เช่น ประเทศไทย เป็นต้น
ป่าไม้ที่พบในภูมิภาคนี้ มีดังนี้
- ป่าดิบ บริเวณที่พบป่าดิบมาก ได้แก่ บริเวณใกล้เขตศูนย์สูตร เช่น ภาคใต้ของประเทศไทย มาเลเซีย หมู่เกาะอินโดนีเซียและภาคใต้ของฟิลิปปินส์
- ป่าไม้ผลัดใบหรือป่าเบญจพรรณ ป่าไม้ผลัดใบเป็นป่าที่พบมากในเขตที่มีอากาศสลับระหว่างความชุ่มชื้นและความแห้งแล้งชัดเจน พบทางตอนบนของภูมิภาค ในเขตประเทศพม่า ไทย ลาว
- ป่าสน ป่าสนสองใบและสนสามใบจะพบบริเวณทิวเขาสูง ป่าสนเป็นแหล่งไม้ฟืนที่สำคัญของชาวเขา
ป่าหาดทรายชายทะเล ในบริเวณหาดทรายธรรมชาติจะมีป่าโปร่ง เช่นเดียวกัน ป่าไม้ผลัดใบ แต่พบตามหาดทราย พบได้ทั่วไปในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในบริเวณที่ติดต่อกับทะเลของทุกประเทศ
- ป่าปลูก เนื่องจากในปัจจุบันพื้นที่ป่าไม้ได้ลดลงอย่างรวดเร็ว และเพื่อต้องการรักษาสมดุลธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จึงได้มีการปลูกป่าทดแทนพื้นที่สูญเสียไป
