สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>
ความหมายการเมืองการปกครอง
รัฐ (State)
ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับสังคม
รัฐธรรมนูญ (Constitution)
กฎหมาย (Law)
อำนาจอธิปไตย
รัฐสภา พรรคการเมืองและการเลือกตั้ง
ประชาชนกับบทบาททางการเมือง
ลัทธิการเมืองและเศรษฐกิจ
ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
การเมืองการปกครองไทย
ระบบเศรษฐกิจและระบบการปกครอง
ธรรมาภิบาล
บรรณานุกรม
กฎหมาย (Law)
ความหมายของกฎหมาย
ตามที่กล่าวว่า กฎหมายเป็นเครื่องมือของรัฐในการใช้เพื่อควบคุมความประพฤติหรือการปฏิบัติของคนในสังคมที่จะก่อให้เกิดความเป็นระเบียบเรียบร้อยและความยุติธรรม และกฎหมายคือตัวกำหนดให้ประชาชนมีสิทธิหน้าที่และเสรีภาพในสังคมตลอดถึงการป้องกันสิทธิผลประโยชน์ของประชาชนนั้น มีนักปราชญ์หลายท่านได้ให้ความหมายไว้เป็นหลายนัย คือ
หยุด แสงอุทัย อธิบายว่า กฎหมาย ได้แก่ ข้อบังคับของรัฐ
ซึ่งกำหนดความประพฤติของมนุษย์ ถ้าฝ่าฝืนจะได้รับผลร้ายหรือถูกลงโทษ
อริสโตเติล (Aristotle) ได้อธิบายไว้ว่า กฎหมายคือข้อบังคับ (Rule)
ซึ่งประกอบด้วยเหตุผล (Reason) ของชุมชน โดยมีลักษณะที่จะทำให้สิ่งต่าง ๆ
ที่มีความขัดแย้งอยู่รวมกันได้ และก่อให้เกิดสันติสุขขึ้นในสังคมนั้น
กฎหมาย คือ บรรดาข้อบังคับของรัฐหรือประเทศที่ใช้บังคับความประพฤติทั้งหลายของบุคคลอันเกี่ยวกับเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างกัน ถ้าใครฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามก็จะต้องมีความผิดและถูกลงโทษ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์พระบิดาแห่งกฎหมายไทยทรงอธิบายไว้ว่า กฎหมายนั้น คือ คำสั่งทั้งหลายของผู้ปกครองแผ่นดินต่อราษฎรทั้งมวล เมื่อไม่ทำตามแล้วตามธรรมดาต้องได้รับโทษ
จอห์น ออสติน (John Austin) ปรัชญาเมธีชาวอังกฤษ ได้ให้คำจำกัดความว่า กฎหมายคือคำสั่งคำบัญชาของรัฐาธิปัตย์ ซึ่งบังคับใช้กับกฎหมายทั้งหลาย ถ้าผู้ใดไม่ปฏิบัติตาม โดยปกติแล้วผู้นั้นต้องได้รับโทษ
จากความหมายต่าง ๆ ตามที่นักปราชญ์หลายท่านได้กล่าวข้างต้นนั้น พอสรุปได้ว่า กฎหมาย คือ กฎเกณฑ์หรือกติกาที่รัฐกำหนดขึ้นเพื่อใช้ควบคุมพฤติกรรมของบุคคล องค์การ หน่วยงาน และสถาบันต่าง ๆ ที่มีอยู่ภายในรัฐ หากมีการฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามจะได้รับโทษตามที่บัญญัติไว้ในตัวบทกฎหมายนั้น ๆ แต่ถ้าจะกล่าวถึงลักษณะที่สำคัญตามความหมายของกฎหมายนั้น จะได้ดังนี้คือ
1. กฎหมายเป็นคำสั่ง ข้อห้าม หรือข้อบังคับของรัฐ
2. กฎหมายเป็นบทกำหนดความประพฤติและการงดเว้นการกระทำ
3. กฎหมายเป็นคำสั่งหรือข้อบังคับที่ใช้ทั่วไปกับทุกคน ทุกหน่วยงาน ทุกองค์การ
4. กฎหมายจะตราขึ้นโดยหน่วยอำนาจทางนิติบัญญัติ
5. กฎหมายทุกฉบับมีผลใช้บังคับได้อย่างสมบูรณ์หลังจากประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้ว
6. กฎหมายเป็นคำสั่งหรือข้อบังคับที่ใช้ควบคุมเสมอเหมือนกันหมดทุกคน
ทุกหน่วยงานและทุกองค์การ
7.กฎหมายเป็นคำสั่งหรือข้อบังคับที่ทำให้คนในสังคมมีความเป็นระเบียบเรียบร้อยและเกิดความยุติธรรม
8. กฎหมายเป็นเครื่องมือบริหารรัฐ
9. กฎหมายมีบทลงโทษแก่ผู้กระทำผิด
ความหมายของกฎหมาย
ความสำคัญของกฎหมาย
หลักเกณฑ์บางประการของการใช้กฎหมาย
ที่มาของกฎหมาย
ประเภทของกฎหมาย