เทคโนโลยี นวัตกรรม สิ่งประดิษฐ์ วิศวกรรม เกษตรศาสตร์ >>
การผลิตพันธุ์ขิง
กรมส่งเสริมการเกษตร
ขิงเป็นทั้งพืชสุมนไพรและเครื่องเทศ มีสรรพคุณด้านการรักษาโรคได้ เช่น รักษาโรคท้องอืดเฟ้อ คลื่นไส้ อาเจียน รักษาอาการไอที่มีเสมหะ รักษากลากเกลื้อน เป็นยาอายุวัฒนะ การผลิตขิงแบ่งออกเป็น การปลูกขิงเพื่อบริโภคสด ส่งโรงงานอุตสาหกรรม และการปลูกเพื่อผลิตพันธุ์ ขิงเป็นพืชที่ปลูกได้ดีในเขตร้อน แหล่งที่ปลูกที่สำคัญได้แก่ อินเดีย และสาธารณรัฐประชาชนจีน รองลงมาได้แก่ ออสเตรเลีย ฟิจิ ไต้หวัน และไทย
ในการปลูกขิงจำเป็นจะต้องคัดเลือกพันธุ์ขิงที่ดีเพื่อใช้เป็นพันธุ์ปลูก โดยปลูกเพื่อใช้เก็บเป็นพันธุ์ขิงเฉพาะ การเตรียมพันธุ์ขิงพันธุ์ดีจึงต้องรู้จักคัดเลือกพันธุ์ขิง การเลือกพื้นที่ที่เหมาะสมในการปลูกขิงทำพันธุ์ การดูแลรักษา เป็นต้น โดยมีข้อควรปฏิบัติดังนี้
พันธุ์ขิง
พันธุ์ขิงพอจำแนกออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ
- ขิงใหญ่หรือขิงหยวก จะมีแง่งใหญ่ ข้อห่าง
เนื้อละเอียดไม่มีเสี้ยนหรือมีแต่น้อยมาก รสเผ็ดน้อย
ใต้เซลล์ผิวเมื่อลอกเยื่อหุ้มอกจะไม่มีสีหรือมีสีเหลืงองเรื่อ ๆ
ลักษณะของตาที่ปรากฏบนแง่ง กลมมน ลำต้นสูง ปลายใบป้าน
เหมาะสำหรับปลูกเป็นขิงอ่อน ส่งโรงงานเพื่อแปรรูปเป็นขิงดอง
ขิงแช่อิ่มหรือใช้บริโภคสดก็ได้
- ขิงเล็กหรือขิงเผ็ด จะมีแง่งเล็ก สั้น ข้อถี่ เนื้อมีเสี้ยนมาก รสค่อนข้างเผ็ด ลักษระของตาที่ปรากฏบนแง่งค่อนข้างแหลม แตกแขนงดี นิยมปลูกเป็นขิงแก่ เพราะได้น้ำหนักดี ใช้ทำเป็นพืชสมุนไพรประกอบทำยารักษาโรค และสกัดทำน้ำมัน
การเตรียมพันธุ์ปลูก
เลือกพันธุ์ขิง ที่มีอายุ 10-12 เดือน ตัดท่อนพันธุ์ที่สมบูรณ์เท่านั้น (ปราศจากร่องรอยการทำลายของโรคและแมลง) เมื่อจะตัดท่อนพันธุ์ขิงในแง่งหนึ่ง ๆ ต้องทำความสะอาดมีดที่ใช้ตัดทุกครั้ง โดยแช่ไว้ในแอลกอฮอล์หรือคลอรอคเพื่อป้องกันกำจัดเชื้อโรค เพราะถ้านำมีดที่ตัดแง่งขิงที่เป็นโรคไปใช้ตัดท่อนพันธุ์ดี จะทำให้พันธุ์ขิงดีติดเชื้อโรคได้
ตัดขิงพันธุ์เป็นท่อน ๆ ให้แต่ละท่อนมี 2-3 ตาเท่านั้น จะใช้พันธุ์ขิงประมาณ 300
กิโลกรัมต่อไร่ ใช้สารเคมีป้องกันและกำจัดเพลี้ยหอย เช่น มาลาไธออนผสมสารป้องกันกำจัดโรครา
เช่น เดลซีนเอ็มเอ็กซ์ หรือไดแทนเอ็ม 45 โดยใช้อัตรา 2 เท่า ที่ใช้พ่นทางใบ
แช่ท่อนพันธุ์ประมาณ 15-30 นาที แล้วนำไปผึ่งให้แห้งก่อนนำไปปลูก
การเก็บเกี่ยว
ขิงจะเริ่มเก็บเกี่ยวได้เมื่ออายุ 10-12 เดือน
หลังจากปลูกหรือจะสังเกตได้จากใบและลำต้นเริ่มเหี่ยวเฉา
เมื่อขิงมีอายุย่างเข้าเดือนที่ 8 ในการเก็บเกี่ยวนั้นหากเป็นพื้นที่แห้งและแข็ง
ให้รดน้ำที่แปลงเพื่อให้ดินอ่อนตัวก่อนจึงใช้มือดึงขึ้นมาก จากนั้นเขย่าดินออกทิ้ง
ตัดรากและใบเหี่ยวออก แยกแง่งที่จะใช้สำหรับทำพันธุ์
โดยเลือกแง่งที่อวบใหญ่ปราศจากเชื้อโรค แมลง และไม่มีแผล
การเก็บรักษาพันธุ์ขิง
การเก็บรักษาพันธุ์ขิงถือว่าเป็นเรื่องที่สำคัญมาก โดยทั่วไปควรนำไปเก็บในที่ที่แห้ง อากาศถ่ายเทได้สะดวก เช่น บนแคร่ไม้ โดยวางให้อากาศสามารถถ่ายเทได้ภายในกอง
การคัดเลือกท่อนพันธุ์ปลูกเพื่อผลิตพันธุ์ขิง
การคัดเลือกท่อนพันธุ์ขิง หรือแง่งขิงควรปฏิบัติดังนี้
- พันธุ์ขิงต้องปราศจากโรคและแมลง ไม่มีลักษณะเป็นขี้ทูต
- ข้อถี่ แง่งใหญ่ กลมป้อม
- ตาเต่ง
- เนื้อขิงไม่นิ่ม ผิวเป็นมัน
- อายุประมาณ 10-12 เดือน
เรียบเรียงโดย :
ชาญยุทธ์ ภาณุทัต กองส่งเสริมพืชสวน
นรินทร์ สมบูรณ์สาร กองส่งเสริมพืชสวน
นุชนาถ จอมไธสง กองส่งเสริมพืชสวน
พัฒนา นรมาศ กองเกษตรสัมพันธ์
ผลิตและเผยแพร่โดย กองเกษตรสัมพันธ์ กรมส่งเสริมการเกษตร