เทคโนโลยี นวัตกรรม สิ่งประดิษฐ์ วิศวกรรม เกษตรศาสตร์ >>
การปลูกปทุมมาและกระเจียว
กรมส่งเสริมการเกษตร กองส่งเสริมพืชสวน
การขยายพันธุ์
การเพาะเมล็ด
การผสมพันธุ์ไม้กอกกลุ่มปทุมมาและกลุ่มกระเจียวทั้ง 7 ชนิด ในบทความนี้จะกระทำได้ ในช่วงเช้าของวันที่มีความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศสูง ทั้งนี้เพราะดอกจะอยู่ในสภาพที่พร้อมกับการ ถ่ายละอองเกสรในช่วง 8-10 นาฬิกา และการที่เรณูของพืชสกุลนี้มีความเป็นหมันในระดับปาน กลางค่อนข้างต่ำ สภาพอากาศที่แห้งจะทำให้เรณูเสียชีวิตหมดไปก่อนที่จะเกิดการปฏิสนธิขึ้น
การสร้างความหลากหลายจากการผสมพันธุ์แล้วนำเมล็ดมาเพาะนั้น ส่วนใหญ่จะใช้วิธีผสมข้าม ซึ่งจะต้องกำจัดเรณูออกก่อนการถ่ายละอองเกสร โดยใช้วัสดุปลายแหลมจำพวก ปากคีบ เข็มเขี่ย หรือไม้จิ้มฟันปลายแหลม ขูดเรณูออกด้านบนสู่ด้านล่างของอับเรณู การขูดดับกล่าวจะไม่ทำให้อับเรณูกระดกขึ้นจนเรณูสัมผัสกับยอดเกสรตัวเมีย เพราะปกติอับเรณูจะกระดกขึ้นได้ตามกลไกลธรรมชาติที่ช่วยในการถ่ายละอองเกสร การถ่ายละอองเกสรสามารถกระทำได้ง่ายเพียงแต่นำเรณูซึ่งมีลักษณะคล้ายแป้งไปป้ายบนยอดเกสรตัวเมีย เมื่อถ่ายละอองเกสรแล้วควรตัดใบประดับที่รองดอกนั้นออก เพื่อป้องกันการขังของน้ำซึ่งอาจทำให้ผลเน่าและเพื่อสะดวกในการกำจัดดอกตูมที่เหลือของช่อย่อยเดียวกัน นอกจากนี้ยังต้องแขวนป้ายระบุคู่ผสมและวันผสมได้ด้วย หากเกิดการปฏิสนธิขึ้นผลสีเขียวจะเจริญเติบโตขึ้นจากบริเวณใต้กลีบเลี้ยง เมื่อผลแก่จะมีสีเขียวอ่อนลง และเปลือกบางใสขึ้นจนพอจะเห็นสีดำของเมล็ดภายในควรเก็บเมล็ดแก่ไว้ก่อนที่ผลจะแตกจนเมล็ดหลุดร่วง เนื่องจากพืชสกุลนี้มีการพักตัวจึงควรนำเมล็ดมาเพาะในฤดูปลูกถัดไป โดยการเก็บเมล็ดไว้ในที่ร่ม
การเพาะเมล็ดควรเพาะในกระบะทรายผสมขี้เถ้าแกลบ (อัตราส่วน 1:1) โดยให้เมล็ดจมอยู่ใต้ผิววัสดุ ปลูกราว 0.5 - 1 เซนติเมตร การรดน้ำต้องกระทำอย่างระมัดระวังเพื่อไม่ให้เมล็ดกระเด็น เมล็ดจะทยอยงอกตามระดับของการพักตัวที่เหลืออยู่ เมื่อต้นกล้ามีใบจริง 3 - 4 ใบจึงค่อย ๆ แยกต้นกล้าไปปลูกในดินผสมด้วยระยะปลูก 10 x 10 เซนติเมตร จนออกดอกเพื่อคัดเลือกต่อไป
»
ลักษณะทั่วไปเกี่ยวกับปทุมมาและกระเจียว
» พันธุ์และการขยายพันธุ์ปทุมมาและกระเจียว
» การขยายพันธุ์
» การแยกเหง้า
» การขยายพันธุ์ด้วยชิ้นส่วนขนาดจิ๋ว
» การดูแลรักษา
» การให้น้ำ
» การพรางแสง
» การให้ปุ๋ย
» การตัดดอก
» การปฏิบัติหลังการเก็บเกี่ยว
» การผลิตดอกนอกฤดู
» การเก็บเหง้า
» ศัตรูและการป้องกันกำจัด