การปลูกชา

กองเกษตรสัมพันธ์ กรมส่งเสริมการเกษตร

ผลกระทบจากข้อตกลงแกลต์และแนวทางการปรับตัว

1. มาตรการควบคุมการนำเข้า

ประเทศไทยมีมาตรการควบคุมการนำเข้าผลิตภัณฑ์ชาใบและชาผง คือ

ผู้นำเข้าผลิตภัณฑ์ชา ต้องชำระภาษีอากรนำเข้า
ผู้นำเข้าผลิตภัณฑ์ชา ต้องขออนุญาตนำเข้า โดยกำหนดอัตราส่วนให้ซื้อชาที่ผลิตได้ในประเทศ (Local content) ผ่านองค์การคลังสินค้า ในสัดส่วนชาใบร้อยละ 60 และชาผลร้อยละ 50 ของปริมาณที่ขออนุญาตนำเข้า

2. พันธกรณี

ด้านการเปิดตลาด ตามข้อผูกพัน ประเทศไทยต้องเปิดตลาดนำเข้าชาใบและชาผง ดังนี้

(1) ยกเลิกมาตรการควบคุมการนำเข้าชาใบและชาผงในลักษณะการกำหนดอัตราส่วนให้ผู้นำเข้าซื้อผลิตภัณฑ์ภายในประเทศ และปรับไปใช้มาตรการภาษีศุลกากรแทน โดยมีผลบังคับใช้ระหว่างปี 2538-2547 จะกำหนดให้มีโควต้านำเข้าชาใบและชาผงในปริมาณขั้นต่ำ 596 ตัน ณ อัตราภาษีร้อยละ 30 หากนำเข้าในปริมาณที่เกินกว่า 596 ตัน หรือนอกโควต้าจะต้องเสียภาษีในอัตราร้อยละ 30 หากนำเข้าในปริมาณที่เกินกว่า 625 ตัน จะต้องเสียภาษีในอัตราร้อยละ 90

(2) ชาสำเร็จรูป ซึ่งมีการใช้มาตรการภาษีอยู่แล้ว ให้เก็บภาษีนำเข้าในอัตราร้อยละ 60 ในระหว่างปี 2538-2547 และอัตราผูกพันในปี 2547 ให้เก็บลดลงเหลือร้อยละ 40
ด้านการอุดหนุนภายใน การอุดหนุนภายในกรณีผลิตภัณฑ์ชาของไทย ได้แก่ การแทรงแซงราคาผลิตภัณฑ์ชา ซึ่งองค์การคลังสินค้า กระทรวงพาณิชย์ ได้กำหนดราคาชาที่ผลิตในประเทศและฝากขายผ่านองค์การฯ โดยจำหน่ายให้แก่ผู้นำเข้าชาจากต่างประเทศในราคาสูงกว่าราคาตลาด

3. การวิเคราะห์ผลกระทบ

พันธุกรณีทางกฎหมาย

การเปิดตลาด

การลดอัตราอากรตามข้อผูกพันในแกตต์ ซึ่งรายการที่ได้ผูกพันไว้เกี่ยวข้องกับประกาศกระทรวงการคลังว่าด้วยพิกัดอัตราศุลกากร
การยกเลิกมาตรการควบคุมปริมาณนำเข้าผลิตภัณฑ์ชาเกี่ยวข้องกับพระราชกฤษฎีกาฉบับที่ 9 พ.ศ. 2496 ว่าด้วยการนำสินค้าเข้ามาในราชอาณาจักร และประกาศกระทรวงพาณิชย์ฉบับที่ 28 พ.ศ. 2505 และประกาศของกรมการค้าต่างประเทศ ซึ่งได้กำหนดอัตราส่วนการรับซื้อชาที่ผลิตภายในประเทศต่อปริมาณการนำเข้า เป็นมาตรการการจำกัดการนำเข้าซึ่งมิใช่ภาษี เป็นการขัดต่อข้อตกลงของแกตต์

การอุดหนุนภายใน การกำหนดราคาชาผลิตในประเทศให้สูงกว่าราคาตลาดท้องถิ่น ตามประกาศองค์การคลังสินค้า กระทรวงพาณิชย์ ลงวันที่ 31 กรกฎาคม 2524 เป็นการขัดต่อข้อตกลงของแกตต์

ผลกระทบทางเศรษฐกิจ

ด้านการผลิต

การผลิตชา รัฐให้การอุดหนุนโดยตรงต่อผู้ผลิตผลิตภัณฑ์โดยไม่มีข้อผูกพันเกี่ยวกับการซื้อใบชาสดจากเกษตรกรแต่อย่างใด ดังนั้นการลดการอุดหนุนจะส่งผลกระทบโดยตรง ต่อผู้ผลิตผลิตภัณพ์ชาและอาจส่งผลต่อเกษตรกรผู้ผลิตใบชาสดที่มีคุณภาพต่ำ เนื่องจากใบชาสด คุณภาพดียังผลิตได้น้อยและเป็นที่ต้องการของตลาด

ผลการคำนวณมูลค่าการอุดหนุนในช่วงปีฐาน (2529-2531) มีมูลค่าการอุดหนุนเฉลี่ยร้อยละ 6.59 ของมูลค่าผลผลิตรวม หรือมีการอุดหนุนเฉลี่ยกิโลกรัมละ 3.03 บาท

จากการศึกษาวิเคราะห์ผลกระทบการผลิตภายในประเทศ เมื่อมีการอุดหนุนระหว่างปี 2529-2531 จะมีผลให้การผลิตผลิตภัณฑ์ชาภายในประเทศเพิ่มขึ้น เฉลี่ยร้อยละ 1.97 ของปริมาณผลผลิตรวม เนื่องจากการอุดหนุนมีผลบิดเบือนต้นทุนให้ต่ำกว่าความเป็นจริง ดังนี้การเลิกการอุดหนุนการผลิตชาใบ จะมีผลทำให้ต้นทุนการผลิตผลิตภัณฑ์ชาที่แท้จริงขยับสูงขึ้นและปริมาณการผลิตลดลง จากการศึกษาปรากฏว่าผลิตภัณฑ์ชาที่นำมาขายให้แก่องค์การคลังสินค้า ส่วนใหญ่จะเป็นชาคุณภาพต่ำ ดังนั้นการผลิตที่ลดลงน่าจะเป็นผลผลิตส่วนนี้หมายความว่า ผู้ผลิตชาคุณภาพต่ำจะขายผลผลิตไม่ได้ และเลิกไปในที่สุด

ด้านการนำเข้า

จากการศึกษาผลกระทบของการอุดหนุนต่อการนำเข้า ระหว่างปี 2529-2531 ปรากฏว่า การนำเข้าลดลงคิดเป็นร้อยละ 2.83 ของการนำเข้ารวม เนื่องจากการปกป้องอุตสาหกรรมผลิตชาในประเทศ โดยการควบคุมการนำเข้า ทำให้ราคาตลาดถูกบิดเบือน ผู้บริโภคต้องซื้อในราคาสูงกว่าปกติ ตามข้อตกลง GATT มาตรการดังกล่าวต้องยกเลิก และปรับเปลี่ยนเป็นรูปภาษีนำเข้า (Tariffication) ซึ่งอาจส่งผลให้คามต้องการนำเข้าเพิ่มขึ้น เนื่องจากผู้บริโภคบางกลุ่มนิยมบริโภคชาคุณภาพดีจากต่างประเทศ ขณะที่การผลิตชาคุณภาพดีภายในประเทศ ยังไม่เพียงพอต่อความต้องการบริโภค

ขณะเดียวกันผลกระทบต่อการบริโภคภายในประเทศ เมื่อมีการอุดหนุนในช่วงเดียวกันมีผลให้การบริโภคภายในประเทศลดลงเฉลี่ยร้อยละ 3.3 เมื่อมีการยกเลิกการอุดหนุน จึงน่าจะมีผลให้ราคาผลิตภัณฑ์ชาในประเทศลดต่ำลง และการบริโภคเพิ่มขึ้น

จากข้อตกลง GATT ในปี 2538 ซึ่งเป็นปีแรกที่มีผลบังคับใช้ การนำเข้าผลิตภัณฑ์ชาจะต้องเสียภาษีร้อยละ 30 สำหรับปริมาณนำเข้าในโควต้าจำนวน 596 ตัน ปริมาณนำเข้าที่นอกเหนือจากนี้จะต้องเสียภาษีในอัตราร้อยละ 100 การเปรียบเทียบราคาที่จำหน่ายในประเทศ กับราคานำเข้า cif. ที่จำหน่ายในประเทศ กับราคานำเข้า cif. รวมภาษีนำเข้า ชี้ให้เห็นว่าอุตสาหกรรมชาในประเทศยังได้รับการคุ้มครองโดยระบบภาษีใหม่ได้ เนื่องจากราคานำเข้าทั้งชาใบและชาผงนอกโควต้ายังค่อนข้างสูง

ด้านการส่งออก

จากการศึกษาผลกระทบต่อการส่งออก เมื่อมีการอุดหนุนในระหว่างปี 2529-2531 ประเทศไทยสามารถส่งออกผลิตภัณฑ์ชาได้เพิ่มขึ้นเพียงร้อยละ 0.93

ดังนั้น เมื่อมีการลดเลิกการอุดหนุน จึงคาดว่าจะไม่มีผลกระทบต่อปริมาณการส่งออกมากนัก เนื่องจากชาที่ส่งออกยังเป็นชาคุณภาพต่ำ และตลาดค่อนข้างจำกัด

4. ศักยภาพด้านการผลิตและการตลาด

ด้านการผลิตไทยยังมีโอกาสพัฒนาคุณภาพชาใบโดยการปรับปรุงสวนชาเก่าให้ได้มาตรฐานปรับปรุงขบวนการผลิตชาให้มีคุณภาพสูงขึ้น เพื่อบริโภคภายในและการส่งออก ซึ่งมีศักยภาพการตลาดทั้งในประเทศและส่งออก

5. ผลการศึกษาวิเคราะห์

ด้านการผลิต การลดการอุดหนุนจะส่งผลต่อต้นทุนการผลิตของผู้ที่ฝากชาขายผ่านองค์การคลังสินค้า โดยเหตุที่ชาที่ฝากขายดังกล่าวส่วนใหญ่เป็นชาคุณภาพต่ำ ดังนั้นการลดการอุดหนุนจะทำให้การผลิตชาคุณภาพต่ำมีต้นทุนสูงขึ้น อาจลดและเลิกการผลิตในที่สุด ซึ่งน่าจะเป็นผลดี
ด้านการนำเข้า การเปิดตลาดชาของไทยตามข้อตกลงแกตต์ ไม่มีผลกระทบให้ความต้องการนำเข้าชาเพิ่มขึ้นมากนัก เนื่องจากอุตสาหกรรมชาในประเทศยังได้รับการคุ้มครอง โดยระบบภาษีนำเข้าใหม่ ซึ่งราคานำเข้าชาใบและชาผงนอกโควต้า เมื่อรวมภาษีแล้วยังค่อนข้างสูง
ด้านการส่งออก ประเทศไทยยังผลิตชาได้ไม่เพียงพอต่อการบริโภคภายในประเทศ การส่งออกมีน้อยมาก และมีแนวโน้มลดลงเป็นลำดับ นอกจากนี้ยังไม่มีการส่งเสริมการผลิตวัตถุดิบคือ ใบชาสดอย่างจริงจัง และประเทศผู้ผลิตชาของโลกส่วนใหญ่เป็นประเทศที่กำลังพัฒนา ซึ่งไม่มีการอุดหนุนการผลิตอยู่แล้ว ดังนั้นคาดว่าข้อตกลงแกตต์จะไม่มีผลให้ประเทศไทยส่งออกชาได้เพิ่มขึ้น

6. แนวทางการปรับตัว

ด้านการผลิต - เน้นการเพิ่มผลผลิตชาคุณภาพ ทั้งชาใบและชาผง
ด้านการนำเข้า - เนื่องจากชาเป็นไม้ยืนต้น ต้องใช้ระยะเวลา 5-6 ปี จึงให้ผลเต็มที่ ดังนั้นเพื่อให้ผู้ผลิตได้รับการคุ้มครอง จึงควรผูกพันการนำเข้าชาระหว่าปี 2538-2546 ไว้ที่ปริมาณในโควต้า 596 ตัน (อัตราภาษีร้อยละ 30) ปริมาณนอกโควงต้าเก็บภาษีร้อยละ 100 แล้วจึงเพิ่มปริมาณน้ำเข้าในโควต้าเป็น 625 ตัน และการนำเข้านอกโควต้าให้เก็บภาษีนำเข้าในอัตราร้อยละ 90

การนำเข้าสินค้าชาจากประเทศนอกภาคีแกตต์ หรือ WTO ให้เป็นไปตามมารตการเดิม คือ ต้องขออนุญาตนำเข้าและต้องรับซื้อชาจากองค์การคลังสินค้าตามอัตราส่วนที่กำหนดไว้เดิม (ประมาณ 60% นำเข้าจากสาธารณรัฐประชาชนจีนและไต้หวัน ซึ่งเป็นประเทศนอกภาคีแกตต์)
การนำเข้าสินค้าชาจากประเทศในภาคีแกตต์ หรือ WTO สำหรับปี 2538 เปิดตลาดชาตามข้อผูกพันในปริมาณโควต้า 596 ตัน การบริหารโควต้า การนำเข้าจัดสรรโควต้าตามประวัติของเอกชนที่เคยนำเข้าชา 4 ปีย้อนหลัง โดยกำหนดอัตราส่วนการนำเข้าชาใบ : ชาผงเป็น 70 : 30
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์พิจารณาจัดทำแผนการผลิตชาที่เหมาะสมและสอดคล้องกับความต้องการใช้ภายในประเทศ รวมทั้งพัฒนาและส่งเสริมให้ปลูกชาคุณภาพดี โดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ให้ความช่วยเหลือในด้านสินเชื่อดอกเบี้ยต่ำ ปุ๋ยราคาถูกและกิ่งพันธุ์คุณภาพดี เป็นต้น

ที่มา : กองการค้าสินค้าทั่วไป, กรมการค้าต่างประเทศ, 2538.

อ้างอิง

กระทรวงอุตสาหกรรม. ม.ป.ป. มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมชาใบ (ชาจีน). สิทธิพันธุ์การพิมพ์. กรุงเทพฯ.
กระทรวงอุตสาหกรรม. ม.ป.ป. มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมชาผง (ชาฝรั่ง). สิทธิพันธุ์การพิมพ์. กรุงเทพฯ.
กานดา คติการ, สมบูรณ์ ยุววรรณ์ และ ดุสิต อุสาหะ. 2523. การปลูกชา. คำแนะนำกองพืชสวน กรมวิชาการเกษตร.
ดุสิต อุสาหะ. 2536. การจัดการสวนชา. เอกสารประกอบการฝึกอบรม เทคโนโลยีการปลูกและ ผลิตชา. (โรเนียว).
ดุสิต อุสาหะ. ม.ป.ป. เอกสารคำแนะนำการปลูกชา. กรมวิขาการเกษตร.
ไพโรจน์ พงศ์ศุภสมิทร์. 2532. เทคโนโลยีการผลิตชา. ศูนย์ส่งเสริมอุตสาหกรรมภาคเหนือ กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม. โรงพิมพ์ช้างเผือก คอมพิวกราฟิค เชียงใหม่.
พิทักษ์ อาภาศิริผล. 2538. การปลูกชา. สถาบันวิจัยพืชสวน กรมวิชาการเกษตร. (โรเนียว).
ภาณุ บุรุษรัตนพันธุ์. 2537. ชา : เครื่องดื่มของคนครึ่งโลก. นิตยสารสารคดี.
สัณฑ์ ละอองศรี. 2535. ชา. สำนักพิมพ์รั้วเขียว เคยู บุ๊ค เซ็นเตอร์ กรุงเทพ.
สุรีย์ ภูมิภมร. 2537. ชา : เครื่องดื่มที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในโลก ศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 15 ฉบับที่ 11 กันยายน 2537. กรุงเทพฯ.
อาภรณ์ ธรรมเขต, ศุภขัย ลีจีรจำเนียร. 2536. โรคชา. กลุ่มงานวิจัยโรคไม้ผล พืชสวนอุตสาหกรรม และสมุนไพร กรมวิชาการเกษตร กรุงเทพฯ. (โรเนียว).
.___________. 2538. ชาจีน ต้านมะเร็ง: นิตยาสาร City Life ปีที่ 2 ฉบับที่ 16 เดือนมิถุนายน.
.___________. 2537.ชาระมิงค์ คุณค่าชาไทยแห่งล้านนา : ธุรกิจการเกษตร ฉบับที่ 2 มีนาคม 2537. กรุงเทพฯ.
Bonheure, Denis. 1990. TEA. British Library Cataloguing in Publication DATA, Hong Kong.
China National Native Produce and Animal By Product’s 1989. CHINA-HOMELAND OF TEA. Import & Export Corporation Education and Cultural Press Ltd., Hong Kong.
Oganizing Committee of ISTS. 1991. World Tea, International Symposium on Tea Science, August 1991.

» ประโยชน์ของชา
» แหล่งกำเนิดและประวัติการปลูกชา
» ประวัติการปลูกชาของประเทศไทย
» พันธุ์และการขยายพันธุ์
» การคัดเลือกชาเพื่อทำพันธุ์
» การขยายพันธุ์
» การปลูกและการจัดการสวนชา
» การเตรียมดิน
» การปลูก
» การให้น้ำ
» การทำไม้บังร่ม
» การกำจัดวัชพืช
» ธาตุอาหาร
» การใส่ปุ๋ย
» การเก็บเกี่ยวชา
» การปรับปรุงสวนชา
» โรคและแมลงศัตรูชา
» แมลงศัตรูชา
» ผลกระทบจากข้อตกลงแกลต์และแนวทางการปรับตัว