สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>
องค์ประกอบของการจัดระเบียบสังคม
กระบวนการขัดเกลาทางสังคม (Socialization)
หมายถึง กระบวนการปลูกฝังบรรทัดฐานของกลุ
ให้เกิดขึ้นในตัวบุคคล ซึ่งเป็นสมาชิกของสังคม เพื่อให้สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้ด้วยดี ฉะนั้นการขัดเกลาทางสังคมจึงเป็นวิธีการถ่ายทอดวัฒนธรรม
ขั้นตอนในการขัดเกลาทางสังคมหรือการอบรมสั่งสอน
- ขั้นปฐมภูมิ เป็นการอบรมขัดเกลาที่ได้รับในวัยเด็กนับตั้งแต่คลอดออกมา โดยได้จากครอบครัว โรงเรียน เพื่อน ทำให้เกิดบุคลิกภาพเป็นของตนเองโดยเฉพาะ
- ขั้นทุติยภูมิ เป็นการอบรมขัดเกลาที่ได้รับในช่วงประกอบอาชีพ เพื่อเปลี่ยนแปลงบุคลิกภาพของ ตน เช่น เป็นครู เป็นแพทย์ เป็นนักธุรกิจ
รูปแบบการอบรม
- โดยตรง (Direct Socialization) พบเห็นในหมู่ครอบครัว โรงเรียน และวัด เป็นการเรียนรู้ อย่างแจ่มแจ้ง
- โดยอ้อม (Indirect Socialization) เป็นการลอกเลียนแบบมาปฏิบัติ เช่น พ่อแม่ชอบใช้คำหยาบ ลูกก็จะพูดคำหยาบด้วย
พื้นฐานของกระบวนการขัดเกลาทางสังคมมาจาก
- มนุษย์ต้องพึ่งพาผู้อื่นในวัยเด็ก ทำให้เกิดความผูกพันรักใคร่พอใจจะขัดเกลาให้
- มนุษย์มีการติดต่อระหว่างกันทางสังคม จำต้องได้รับการขัดเกลาและอบรมสั่งสอนมาก่อน
- มนุษย์มีความสามารถในการเรียนรู้ จึงทำให้การขัดเกลาได้ผลตามที่สังคมคาดหวัง
- การที่มนุษย์สามารถสร้างภาษาขึ้นใช้ ทำให้มนุษย์สามารถใช้เป็นสื่อในการขัดเกลา อบรมสั่งสอน เข้าใจตรงกัน
ความมุ่งหมายของกระบวนการขัดเกลาทางสังคม
- เป็นการปลูกฝังระเบียบวินัยแก่สมาชิกในสังคม
- เป็นการปลูกฝังความมุ่งหวังที่สังคมยกย่อง
- สอนสมาชิกในสังคมให้รู้จักบทบาทและหน้าที่ของตนตามกาลเทศะและความเหมาะสม
- สอนให้สมาชิกในสังคมเกิดความชำนาญหรือทักษะที่จะร่วมกิจกรรมกับผู้อื่นในสังคม
เครื่องมือที่ใช้ในการอบตมสั่งสอนหรือขัดเกลาทางสังคม ได้แก่
- บรรทัดฐาน (Norms)
- ค่านิยม (Values)
- ความเชื่อ (Beliefs)
ที่มา
- วัชรา คลายนาทรและคณะ,ส401 สังคมศึกษา สำนักพิมพ์วัฒนาพานิช(2533)
- วิทย์ วิศทเวทย์และคณะ,หนังสือเรียนสังคมศึกษารายวิชา ส401 สำนักพิมพ์อักษรเจริญทัศน์(2533)
- สุพัตรา สุภาพและคณะ,หนังสือเรียนสังคมศึกษา ส401 สำนักพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช(2533)
บรรทัดฐานทางสังคมหรือปทัสถาน (Norms)
สถานภาพ (Status)
บทบาท (Roles)
สิทธิและเสรีภาพ
สิทธิ ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน
การควบคุมทางสังคม (Social control)
กระบวนการขัดเกลาทางสังคม (Socialization)