ประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ บุคคลสำคัญ ประเทศและทวีป >>
พระราชพงศาวดารเหนือ
พระราชพงศาวดารฉบับหลวงประเสริฐ
ศิลาจารึก
พงศาวดารเขมร
พงศาวดารมอญพม่า
พงศาวดารล้านช้าง
พงศาวดารล้านช้าง
หน้า 3
ฟ้างุ้ม ลูกผีฟ้า หลานพระยาคำผง เกิดเมื่อปี จ.ศ.678 อายุได้
สามสิบเจ็ดปี จึงได้เป็นพระยาแทนปู่ เป็นพระยาได้สี่ปี ก็ละธรรมคำสอนพระมหาเถรเจ้า
กระทำผิดทุจริต เสนา อำมาตย์พร้อมกันขับพระยาฟ้างุ้ม
ออกจากลาวไปอยู่ดอมพระยาคำที่เมืองน่าน อายุได้ห้าสิบแปดปี ตายเมื่อปี จ.ศ.736
ฟ้างุ้มมีลูกชายชื่ออุ่นเรือน เกิดเมื่อปี จ.ศ.718 หนีจากเมืองลาวไปอยู่ดอย
ครั้นอายุได้สิบเจ็ดปี เขาจึงเอากุมารมาตั้งราชาภิเศกเป็นพระยาแทน
คนทั้งหลายเรียกว่า สามแสนไทย เป็นพระยามาได้สิบสามปี
มีความกรุณาไพร่ฟ้าข้าไทยทั้งหลาย เหตุเพราะท่านอยู่ตามบุราณจารีตคองเท้าพระยาแต่ก่อน
อายุได้หกสิบปีตาย เมื่อปี จ.ศ.718 พระยาสามแสนไทยมีลูกชายหกคนชื่อ หมื่นบาน ลานคำแดง ท้าวไส ท้าวคำเต็มได้แต่งานกับนางแก้วยอดฟ้าลูก พระยาอโยทธยาชาวใต้ ท้าวกองแก้วได้แต่งงานกับออกสาลูกพระยาเชียงใหม่ และท้าวฤาไชย มีลูกหญิงห้าคน ลานคำแดงได้เป็นพระยาแทนพ่อ พระยาลานคำแดง มีลูกชายห้าคน ชื่อท้าวพรหมทัต ท้าวยุคล เมื่อพระยาลานคำแดงตาย ท้าวพรหมได้เป็นพระยาแทนพ่อ เสวยเมืองได้สิบเดือน เขาก็ว่าไม่ดีเอาไปฆ่าเสีย แล้วเอาท้าวคำเต็มลูกพระยาสามแสนไทย เป็นพระยาชื่อ พระยาปาก เป็นพระยาได้ห้าเดือน เขาก็ถอดออก แล้วไปเอาท้าวไส ผู้ไปกินเมืองตะบองขอนมาเป็นพระยา ชื่อพระยาหมื่น เป็นพระยาได้หกเดือนเข้าจักฆ่าเสีย จึงชิงฆ่าตัวตายเสียก่อน
ต่อจากนั้นได้ไปเอาท้าวไค หลานพระยาสามแสนไทย ผู้ไปกินเมืองเชียงไคมาเป็นพระยา เป็นพระยาได้สามปีก็ถูกเอาไปฆ่าที่สบคาน แล้วเอาท้าวกอนคำลูกพระยาสามแสนไทย ผู้ไปกินเมืองเชียงสามาเป็นพระยาชื่อพระยาเชียงสา ต่อมาจึงเอาลูกพระยาลานคำแดงมาเป็นพระยาแทนเสวยเมืองได้ แปดเดือนเขาจะฆ่าเสียแต่รู้ตัวก่อน จึงพาบ่าวไพร่หนีไปพึ่งชาวใต้ เขาตามมาพบข้าคนในโรงทองมันได้บอกเรื่องราวไป ตามที่พ่อสอนเขาก็ใส่ใจว่าพระยาสามแสนไทยมาเกิด จึงยกให้เป็นพระยาชื่อพระยาคำเกิด เป็นพระยาได้สามปีเป็นลมตาย
เหตุที่สาวชาวล้านช้างมักฆ่าท้าวพระยาราชวงษาเสียนั้น เป็นด้วยมหาเทวีผู้หนึ่ง ลุกพระยาสามแสนไทยเป็นผู้ที่มีมารยาสาไถยจรรไรร้ายนัก ท้าวพระยาผู้ใดไม่ชอบใจนางผู้นั้น นางก็ให้บ่าวคนสนิท และเสนาอำมาตย์ให้ฆ่าเสียสิ้น
ต่อมาเสนาอำมาตย์ทั้งหลาย
จึงพร้อมกันเอามหาเทวีผู้นั้นไปฆ่าเสียที่บ้านผาเดียว
แล้วปรึกษากันว่าจะเอาใครมาเป็นพระยา มีผู้แนะนำให้ไปเอาท้าวลือไชยวัน
ผู้ไปกินเมืองซ้ายมาเป็นพระยา เมื่อได้ราชาภิเศกแล้วได้ชื่อว่า พระยาไชยจักรพรรดิ์แผ่นแผ้ว
เมื่อปี จ.ศ.800 มีลูกชายสิบคน ท้าวก้อนแก้วได้เป็นพระยาแสนเมือง ได้ชื่อว่าพระเจ้าเชียงลอ
ท้าวคำแท่งได้กินเมืองซ้าย จ.ศ.842 บัวขวางชุน และเนิกอง เอากำลังข้าศึกมาโจมตีเมืองลาว เสียเมืองชวาด้วยเหตุที่แกวเข้ามาสู่บ้านเมือง
พระเจ้าไชยจักพรรดิ์ทิ้งเมืองหนีไปเชียงคาน แล้วเวนแผ่นดินให้แก่เจ้าชายแทน ที่ชื่อว่า ท้าวแทนคำ เจ้าแทนคำรวบรวมรี้พลมารบแกวที่ปากเถาพูน เจ้าแทนคำไล่ไปถึงแดนเมือง บัวขวางชุนแพ้เข้าเขต แกวได้หกวันก็ถูกฟ้าผ่าตาย
พระยาไชยจักรพรรดิ์ อายุหกสิบห้าปี ก็ถึงอนิจกรรมที่เชียงคาน เจ้าแทนคำได้เป็นพระยาแทนพ่อ ได้ชื่อว่า พระสุวรรณปาสัง ได้ขึ้นมาตั้งอยู่เชียงคงเชียงทองที่เก่าพ่อตน
พระสุวรรณปาสัง เสวยราชย์ได้เจ็ดปีก็สิ้นชีวิต เมื่อปี จ.ศ.847 ท้าวแสนไทย ลูกพระยาไชยจักรพรรดิ์ ได้เป็นพระยาแทนพี่ตน ได้ชื่อว่าพระยาล่าน้ำแสนไทยภูวนารถ
พระยาล่าน้ำแสนไทย ฯ เสวยราชย์ได้สิบปี อายุได้หกสิบหกปี ก็ถึงแก่อนิจกรรม
ท้าวชมภูผู้เป็นลูกได้เป็นพระยาแทนพ่อได้ห้าปีเขาก็ฆ่าเสีย
ท้าวลุเพไชยกุมารลูกพระไชยจักรพรรดิ์ราช ได้เป็นพระยา เมื่อปี จ.ศ.863 ได้ชื่อว่า พระยาวิชุณหราชาธิบดีศรีสัตนาคนหุต
เมื่อเสวยราชย์แล้ว ก็เอาน้องชื่อท้าวเทพาไปกินเมืองขาวเรียกกันว่า เจ้าขาวเทพา พระยาวิชุณหราชา ถึงแก่อนิจกรรม เมื่อปี จ.ศ.882 เมื่อเสวยราชย์ได้สิบห้าปี มีลูกชายชื่อโพธิสาราชกุมาร